redakcja i grafika

Typy błędów językowych

I. BŁĘDY GRAMATYCZNE
I.1. Błędy fleksyjne — nieuzasadnione odejście od normy językowej w zakresie odmiany
wyrazów
— wybór niewłaściwej postaci wyrazu (*nienawidzieć zamiast: nienawidzić)
— wybór niewłaściwego wzorca odmiany (*deptam zamiast: depczę)
— wybór niewłaściwej postaci tematu fleksyjnego (*o gwiaździe zamiast: o gwieździe)
— wybór niewłaściwej końcówki fleksyjnej (*diabłowi zamiast: diabłu)
— nieodmienianie wyrazu, który ma swój wzorzec deklinacyjny (np. *z Andrzejem
Mleczko zamiast: z Andrzejem Mleczką)
— odmienianie wyrazu, któremu nie można przypisać wzorca odmiany (*wypić kubek
kakaa zamiast: wypić kubek kakao)
I.2. Błędy składniowe — nieuzasadnione odejście od normy językowej w zakresie budowy
połączeń wyrazowych (niewłaściwe łączenie form wyrazowych w jednostki tekstu)
— błędy w zakresie związku zgody (*Przyszedł do nas Michał i Joasia. zamiast:
Przyszli do nas Michał i Joasia.)
— błędy w zakresie związku rządu (*używam dobrą pastę do zębów zamiast: używam
dobrej pasty do zębów)
— błędy w zakresie użycia wyrazów funkcyjnych (*krem dla cery suchej i wrażliwej
zamiast: krem do cery suchej i wrażliwej)
— niepoprawne skróty składniowe (*organizuje i kieruje pracą zamiast: organizuje
pracę i nią kieruje)
— niepoprawne konstrukcje z imiesłowowym równoważnikiem zdania (*Czytając
takie powieści, nasuwają się refleksje. zamiast: Kiedy czyta się takie powieści,
nasuwają się refleksje.)
— konstrukcje niepoprawne pod względem szyku (*wystąpienie kulturalnego attaché
zamiast: wystąpienie attaché kulturalnego)
— zbędne zapożyczenia składniowe (*sytuacja wydaje się być niebezpieczna zamiast:
sytuacja wydaje się niebezpieczna)
II. BŁĘDY LEKSYKALNE
II.1. Błędy słownikowe (wyrazowe) — nieuzasadnione odejście od normy językowej w zakresie użycia wyrazów ze względu na ich znaczenie
— używanie wyrazów w niewłaściwym znaczeniu (oportunista ‘ktoś, kto stawia opór’
zamiast: ‘człowiek bez stałych zasad, kierujący się w życiu doraźnymi korzyściami’)
— mylenie wyrazów podobnych brzmieniowo lub morfologicznie i ich niepoprawne
wymienne używanie (adaptować i adoptować, efektowny i efektywny)
— posługiwanie się pleonazmami i tautologiami (*okres czasu zamiast: okres)
— nadużywanie wyrazów modnych (kreować, kwestia, lider, optyka, pakiet)
II.2. Błędy frazeologiczne — nieuzasadnione odejście od normy w zakresie stałej łączliwości
wyrazów, wynikające z nieznajomości kształtu i łączliwości związków frazeologicznych
— zmiana formy frazeologizmu: wymiana, redukcja lub dodanie jakiegoś elementu
(*wywrzeć piętno zamiast: wycisnąć piętno, *przeczytać książkę do deski zamiast:
przeczytać książkę od deski do deski, *utopić w przysłowiowej łyżce wody zamiast:
utopić w łyżce wody)
— zmiana formy frazeologizmu wskutek zmiany postaci gramatycznej jednego ze
składników (*wiadomość wyssana z palców zamiast: wiadomość wyssana z palca)
— zniekształcenie składu słownego frazeologizmu (*być języczkiem uwagi zamiast:
być języczkiem u wagi)
— zmiana zakresu łączliwości frazeologizmu (*być kulą u nogi zakładu pracy zamiast:
być kulą u nogi komuś)
— zmiana znaczenia frazeologizmu (potępić w czambuł ‘bardzo zganić’ zamiast:
‘potępić wszystkich, wszystko bez wyjątku’)
— użycie frazeologizmu w niewłaściwym kontekście, powodującym odżycie znaczenia
dosłownego (*Pan Kowalski jest filarem warszawskiej operetki.)
II.3. Błędy słowotwórcze
— używanie formacji zbudowanej niezgodnie z polskimi modelami słowotwórczymi
(*sport telegram)
— zastosowanie niewłaściwego formantu (*głupość)
— wybór niewłaściwej podstawy słowotwórczej (*eurosejm)
III. BŁĘDY STYLISTYCZNE — nieuzasadnione naruszenie harmonii stylistycznej tekstu,
niewłaściwy dobór środków językowych w określonej wypowiedzi
— brak spójności stylistycznej tekstu — używanie elementów należących do różnych
odmian polszczyzny, niedostosowanie ich do charakteru i funkcji wypowiedzi (np.
używanie elementów oficjalnych w wypowiedziach potocznych, używanie
elementów potocznych w wypowiedziach o charakterze publicznym)
— nieuzasadniona stylizacja językowa
— naruszenie zasad jasności, prostoty i zwięzłości stylu ”
IV. BŁĘDY FONETYCZNE — nieuzasadnione odejście od normy językowej w zakresie
wymowy wyrazów i połączeń wyrazowych
— niepoprawna wymowa głosek i grup głosek
— literowe odczytywanie wyrazów
— redukcja głosek i grup spółgłoskowych
— niepoprawne akcentowanie wyrazów
V. BŁĘDY ORTOGRAFICZNE I INTERPUNKCYJNE
1. niewłaściwy zapis wyrazów lub konstrukcji wyrazowych, czyli nieuzasadnione odejście od
normy językowej, która określa sposób pisowni w języku polskim
2. pomijanie lub nadużywanie znaków interpunkcyjnych w zapisie zdań lub dłuższych
wypowiedzi, czyli wykroczenie przeciw normie interpunkcyjnej języka polskiego

 

 

Zobacz również

Kompozycja wydawnicza książki – Karty tytułowe

10 lutego 2016
edytorstwo

Warsztat edytorski A-Z

25 kwietnia 2013

Czy nadchodzi zmierzch czasopism drukowanych?

3 sierpnia 2021

34 543 komentarze