Firma jako grupa i jej struktura

Każda firma składa się z grupy osób. Jeśli osoby te są dobrze dobrane i dobrze się ze sobą czują w pracy, to już połowa sukcesu. Drugą połową sukcesu jest bowiem odpowiednie dobranie pełnionej w grupie roli do osobowości danego pracownika.

Charakterystyczne dla funkcjonowania w grupie jest to, że zachowujemy się, myślimy, działamy w niej zupełnie inaczej, niż robilibyśmy to indywidualnie. Ludzie łącząc się w grupę skupiają się nad realizacją jakiegoś celu, do którego to zadania wytwarzają dodatkową energię. Cel ten nigdy nie zostałby osiągnięty, gdyby był powierzony indywidualnej jednostce. Tylko grupa, łączące ją normy i struktura porządkująca jej funkcjonowanie, może być narzędziem do realizacji celu.

Cel taki może być określony z zewnątrz lub spontaniczny. Cel określony z zewnątrz jest narzucony odgórnie, na przykład przez nadrzędną organizację, która powołała grupę do realizowania określonego celu. Cel spontaniczny może zostać ustalony wewnętrznie przez grupę w wyniku interakcji, a grupa sama wypracowuje metody dojścia do celu.

Dlaczego ustalenie celu ma tak istotne znaczenie dla funkcjonowania grupy? Ludzie na ogół nie lubią czegoś, co nie jest dla nich jasne, czego nie rozumieją i nie potrafią się do tego ustosunkować. To budzi w nich negatywne emocje i frustruje. Dlatego jasność stojącego przed grupa zadania ma wiele plusów, jeśli chodzi o wpływ na jej członków. Mianowicie sprawia, że związek jednostki z grupą jest silniejszy, a co się z tym wiąże, zadania są lepiej wykonywane, a polecenia chętniej akceptowane. Poza tym jest mniej napięć związanych z wykonywaniem zadania i nie tworzą się negatywne emocje.

Oprócz celu dla grupy ważne są także normy, które regulują zachowania międzyludzkie. Mogą mieć one charakter formalny i wtedy są zapisane i oficjalnie egzekwowane. Mogą mieć też charakter nieformalny, a więc nieoficjalny, ale nie mniej ważny w regulowaniu zachowania jednostki.

Normy sugerują ludziom co powinni robić, mówić, w co powinni wierzyć, a nawet – w co się ubierać. Pogwałcenie jakiejś zasady wywołuje ostre reakcje. Z tego powodu stanowią one silne źródło nacisku – kontrolujemy innych poprzez naszą reakcję na ich zachowanie. Normy odnoszą się do następujących aspektów zachowania: stosunków interpersonalnych, dominującej postawy w pracy, pozycji i statusu, ambicji, wyników pracy, władzy, lojalności, gniewu i złości, dostępności, formalności i oficjalności.

Inną kategorią określającą dana grupę jest jej struktura. W grupie w sposób ciągły następują interakcje. Członkowie grupy wzajemnie odbierają swoje zachowania i postawy, które z kolei budzą w nich określone reakcje. W ten sposób tworzy się sieć, w jaką powiązane są ze sobą poszczególne osoby w grupie. Powstaje hierarchia, w której poszczególni członkowie grupy zajmują określone miejsce, i które to miejsce z czasem się utrwala. Hierarchia, a więc struktura grupy stanowi o tym, jaką pozycję zajmują osoby w grupie: wysoką, średnią, czy niską. W grupie mogą występować jednocześnie struktury formalne i nieformalne, i niekoniecznie muszą się one pokrywać. Każda pozycja w strukturze to inna rola do spełnienia – najważniejsze pełnią osoby na stanowiskach kierowniczych, ponieważ to od nich zależy, w jaki sposób inni członkowie grupy będą wypełniali powierzone im zadania. Niekwestionowanym liderem w strukturze organizacyjnej firmy jest prezes Zarządu. Pozostała kadra kierownicza to eksperci.